NGƯỜI CON CỦA LÀNG DỪA - TRUNG TƯỚNG NGUYỄN CÔNG TRANH

 (Viết về Trung tướng Nguyễn Công Tranh - Người con của Làng Dừa)

Quê tôi đồng chiêm trũng nghèo lắm. Nhà anh Tranh cũng nghèo như nhà tôi, chưa bao giờ có đủ gạo ăn đến mùa. Mẹ anh- Bác Dính dáng vóc nhỏ bé, da nhăn nheo, không được khoẻ. Bác rất thương người và yêu quí trẻ con. Nghe kể lại, bác nuôi anh Tranh, chị Chiến lớn lên vất vả lắm. Anh Tranh mất cha từ lúc lên sáu tuổi. Bác Dính càng nhọc nhằn hơn. Có xóm làng đùm bọc, mớ rau con cá đỡ đần, vì vậy anh Tranh rất quí xóm làng mình. Mỗi bước trưởng thành của anh, bao giờ anh cũng chia sẻ với làng xóm trước.

Anh Tranh đi bộ đội, rồi vào Nam đánh Mỹ, bác Dính khóc âm thầm. Bác Dính yếu dần theo năm tháng không còn ra đồng được nữa. Chị Pho ở nhà nuôi mẹ chồng, chị Chiến cũng có chồng đi bộ đội chống Mỹ, chị ở nhà cày ruộng, cấy trồng đỡ đần mẹ và em dâu unôi nhau. Nhọc nhằn lắm.

Sau năm 1975, hòa bình lập lại, thống nhất đất nước, anh ra Bắc học, rồi lên biên giới phía bắc chiến đấu bảo vệ Tổ Quốc ...

Tuy thế, một lần anh trở về, chị gái anh và vợ anh chạy ra rưng rưng nước mắt.

Chị Chiến vừa khóc vừa nói:

-Tranh ơi, bu mất rồi.

Tôi thấy anh Tranh lặng đi không nói được câu nào. anh không còn được may mắn gặp lại mẹ vì bác Dính đã đi xa.

Đời trận mạc của anh vinh quang cả hai miền Nam Bắc. ở chiến trường Nam bộ, anh chỉ huy chiến đấu ở chiến trường đến chức chính trị viên tiểu đoàn, ở biên giới phía bắc đến phó trung đoàn trưởng Chính trị nổi tiếng gan dạ và quyết đoán. Cả Sư 7 ai cũng biết tiếng anh, ở các đơn vị ngoài biên giới phía bắc phía bắc cũng vậy. Tôi được ở gần anh một thời gian cũng phần nào hiểu được, cán bộ, chiến sĩ dưới quyền anh không những nhớ từng người, anh còn nhớ hoàn cảnh của họ. Chính vì thế, ở đâu anh cũng được mọi người mến phục và kính trọng bởi sự dũng cảm, quyết đoán, gần gũi, sẻ chia, chân tình, khiêm tốn.

Tôi được đi thăm nghĩa trang Trường sơn, Đường 9, Củ Chi với anh. Đến đâu, khi thắp hương cho các liệt sĩ, anh cũng đến thăm tất cả đồng đội và đồng hương mình. Anh bảo tôi ghi lại tên của những liệt sĩ mà trước đây anh từng biết hoặc gần quê, rồi sau này anh tìm hiểu hoàn cảnh hiện nay của gia đình họ và đến thăm.

Trong quá trình công tác, cũng có những sự đố kị với anh, điều đó đã làm chậm đi bước tiến của anh nhưng không thể làm phai mờ hình ảnh của anh trong mọi người, mà ngược lại, khi anh đã có vị trí xứng đáng, anh càng được hiểu minh bạch hơn. Cũng có người đã tiếc khi hiểu anh hơi muộn. Điều đáng nói là tôi chưa nghe anh trách một ai bao giờ.

Trong công việc hàng ngày, tôi vẫn thấy anh trăn trở, cố gắng để cho tổ chức, cơ quan, đơn vị trong sạch, đoàn kết bằng những điều hết sức nguyên tắc, tế nhị và hiểu biết. Tôi biết anh cũng lo lắng nhiều cho tương lai đất nước, và cố gắng được tất cả những gì có thể trong cương vị của mình. Anh bảo rằng, khi nghỉ hưu, anh lại về quê nuôi cá, trồng cây vui với xóm làng.
Anh Tranh, chị Pho xây dựng gia đình với nhau hơn mười năm trời mới có con đầu. Nhưng nhờ có phúc, chị đảm đang thay anh dạy bảo, ba đứa con anh đều rất ngoan hiền và tình nghĩa.

Năm ấy anh được phong Quân hàm Thiếu tướng, trước khi anh chuẩn bị vẽ một bức tranh đồng quê treo lên tường để làm kỷ niệm, anh bảo tôi phác một đoạn thơ ngắn, có ý tham khảo. Tôi nói với anh không biết làm thơ, chỉ viết bốn câu văn vần:

Đồng chiêm nhọc nhằn vai mẹ

Vắng cha nặng nghĩa xóm làng

Liệt oanh một thời trận mạc

Vẫn mong thế nước thênh thang.

Đọc xong anh không thêm bớt gì, quay đi giấu khóe mắt rưng rưng, có lẽ những câu ấy đúng như cuộc đời và con người anh vậy. Anh cũng đã đem cẩn bốn câu này lên bức tranh quê.

Khi anh còn công tác hay lúc đã nghỉ hưu, bạn bè, anh em, đồng đội, làng xóm có niềm vui, nỗi buồn đều thỉnh đến anh Tranh. Cuộc nào anh cũng có mặt. Hễ anh có mặt ở cuộc vui nào là ở đấy anh em cứ xúm đen, xúm đỏ muốn đến chúc anh chén rượu. Có thể nói, hình ảnh anh Tranh rất ấn tượng trong bè bạn, đồng đội, bà con xóm giềng, họ hàng.

Tôi lại tự kể cho tôi về anh Tranh, một người con của làng Dừa, ngắn gọn như thế đấy nhưng chúng tôi phải học cả đời. Cuộc sống có lẽ chỉ cần đến vậy.

Anh Tranh đứng bên trái tảng đá. Ảnh chụp khi anh trồng cây lưu niệm tại Đền Liệt sỹ Tứ Kỳ